تعیین و تدوین راهبردها در پژوهش های علمی و صنعتی

لازمۀ برنامه‌ریزی درست و انتخاب راهبردی تحقیقاتی به منظور دست‌یابی به توسعه، به ویژه توسعۀ فنی و صنعتی، بررسی دقیق سوابق و تجربیات سایر کشورها در زمینۀ توسعه، به خصوص توسعۀ فرهنگی، و در نظر گرفتن موقعیت اقتصادی، سیاسی، جغرافیایی آن‌ها، تجزیه و تحلیل روش‌های مختلف به کار گرفته شده از سوی آن‌ها برای رسیدن به خوداتکایی ملی و شناسایی علل پیروزی‌هاو شکست‌های آن‌هاست. به عبارت دیگر، تنها با شناخت درست مسائل و درک موانع و مشکلات و برآورد قابلیت‌ها و امکانات است که می‌توان برنامه‌ای مناسب انتخاب و طرح‌ریزی کرد. هدف این بررسی و دستیابی به الگو و چهارچوبی برای تعیین و تدوین راهبرد تحقیقات فن‌آوری کشور است. این تحقیق نشان می‌دهد، سازمان‌هایی که مراحل اساسی و اصولی تدوین راهبرد را تا حدودی در نظر داشته‌اند، در کار خود موفق‌تر از دیگران بوده‌اند. اگرچه اطلاعات مورد استفاده در تحقیق، جامع و کامل نبوده و نظیر تمام پژوهش‌های انجام شده از این دست با کمبود اطلاعات آماری مواجه بوده است، ولی به وضوح می‌توان دریافت که رعایت مواردی که به صورت گام به گام ارائه شده، راه رسیدن به موفقیت را هموار خواهد ساخت. برای رسیدن به نتایج مورد نظر در این تحقیق، دو نوع بررسی مدنظر قرار گرفته است؛ نخست، بررسی مطالعات کتابخانه‌ای در خصوص تدوین راهبردها و استخراج اصول مهم و مفاهیم بنیادی با هدف تشخیص چگونگی کاربرد مفاهیم و اصول تدوین راهبردها و مؤسسات پژوهشی، به خصوص پژوهش‌های مربوط به عرصۀ فن‌آوری. به این منظور مطالعۀ مفاهیم و تعاریف راهبرد و فن‌آوری و تعیین گزینش بهترین و جامع‌ترین تعریف از این مفاهیم ضروری می‌نمود. دوم، بررسی پرسش‌نامه‌ای با هدف تعیین میزان کاربرد اصول و مفاهیم تدوین راهبردها در مؤسسات و سازمان‌های پژوهشی و مطالعۀ تأثیرات آن بر موقعیت سازمان‌ها. بخش‌های مختلف این مقاله عبارت خواهند بود از: بررسی مفاهیم کلی و عوامل مؤثر بر تدوین راهبردهای پژوهشی، عرضل نتایج بررسی‌های میدانی حاصل از تجزیه و تحلیل پرسش‌نامه‌ها، و ارائۀ نتجیه‌گیری و پیشنهادهای پژوهشگران این مقاله.